Vortal  o  medytacji Aktualności  Sklep  Kontakt

Strona Główna 

Powrót do działu 

   



Sugestopedia Łozonowa i metoda superlearningu



Ćwiczenia relaksacyjne mogą zarówno pomagać naszej psychice, jak i mogą bardzo istotnie poprawiać naszą pamięć oraz zwielokrotniać zdolności uczenia się.
Bardzo istotnie do badań tego zagadnienia przyczynił się bułgarski psycholog i doktor neurologii, Georgii Łozanow (ur. w 1926 w Sofii). Na bazie metody dra Łozanowa rozwinęła się potem popularna na świecie metoda superlearningu (przyspieszonego uczenia się).

Ćwiczenia zbliżone do relaksacyjnych bardzo często nazywa się ćwiczeniami relaksacyjno-koncentrującymi. Nazwa ta wyraża bardzo istotną zasadę kierunku ćwiczeń relaksacyjnych: dążymy do rozluźnienia napięć w ciele (relaks) przy jednoczesnym zwiększeniu poziomu czujności i skupienia umysłu (koncentracja). Właśnie pod wpływem rozluźnienia i wyciszenia, pod wpływem relaksacji i medytacji, zazwyczaj udaje się znacznie zwiększyć przytomność i jasność umysłu. W wyniku rozluźnienia umysł staje się bardziej świeży i skupiony.
 

 

Czym jest sugestopedia dra Łozanowa

Metoda Łozanowa jest przykładem jednej z technik świadomego i pozytywnego wykorzystywania właściwości umysłu i psychiki człowieka. W oparciu o badania nad przypadkami rewelacyjnej pamięci w państwa Wschodu (zwłaszcza w Indiach) badacz ten opracował stosunkowo prostą metodę pozwalającą przeciętnym studentom zapamiętywać nawet po kilkaset słówek języka obcego dziennie. Metoda ta pozwalała jednocześnie zarówno uczyć się innych przedmiotów, jak i miała wartości psychoterapeutyczne.
Podejście Łozanowa polegało na równomiernym, płynnym oddychaniu w rytm spokojnej muzyki, a konkretnie do powolnej muzyki barokowej w tempie largo.
Dodatkowo studenci na początku mieli podawane sugestie, które pogłębiały ich relaksację, odprężenie i pozytywne nastawienie się do procesu uczenia się. Stąd też nazwa sugestopedia, czyli terapia wykorzystująca metodę sugestii.


Rola sugestii w sugestopedii

Łozanow w umiejętnym stosowaniu sugestii widział bardzo konkretne narzędzie terapeutyczne. Zagłębianie się w wyciszenie, w rytm swojego oddechu oraz w głębokie znaczenie prostych sugestii wywołuje pewien rodzaj kontemplacji, w której znacznie potęgują się siły i jasność naszego umysłu. Tego typu praktyki wykorzystywane były od wieków w wielu religiach i systemach rozwoju wewnętrznego.

Przypuśćmy, że chcemy chwilę popracować z sugestią o treści jestem spokojny i pełen miłości, jestem wypełniony miłością i spokojem.
Z jednej strony możemy powtórzyć sobie w myśli kilka razy to zdanie jako pewnego rodzaju informację i treść intelektualną. Wówczas nie jest to kontemplacyjne wykorzystanie sugestii.
 
Możemy jednak wykorzystać to proste zdanie jako obiekt skupienia, na którym może - podczas powtarzania - coraz bardziej stabilnie spoczywać nasza uwaga.
Wówczas doświadczamy czegoś w rodzaju kontemplacji - czujemy, jak zagłębiamy się coraz bardziej w znaczenie tej sugestii, czujemy jak narasta siła skupienia i jasności naszego umysłu, podobnie niczym np. promienie słońca skupiane i ogniskowane przez szkło powiększające.
Dłuższe skupianie umysłu na jednym obiekcie, np. na powtarzanej sugestii (myśli) działa podobnie do soczewki - coraz bardziej skupia naszą uwagę.


Badania dra Łozanowa


Łozanow zdawał sobie bardzo dobrze sprawę z faktu, że współczesny sposób nauczania w szkole wykorzystuje tylko w niewielkim stopniu faktyczne możliwości ludzkiego umysłu. Podróżując po wielu krajach (zwłaszcza pasjonowały go Indie) spotykał osoby posiadające fenomenalną pamięć, które potrafiły bez trudu zapamiętywać całe obszerne księgi różnego rodzaju tekstów.
Uczony ten podejrzewał, że nie chodzi tutaj (w napotkanych fenomenach doskonałej pamięci) zasadniczo o jakieś wrodzone predyspozycje i zdolności, co raczej o inny sposób podchodzenia do funkcjonowania ludzkiego umysłu.


Jego badania doprowadziły go do wniosku, że umysł funkcjonuje inaczej w stanie stresu, a zupełnie inaczej w stanie głębokiego relaksu. W stanie relaksu i skupienia (osiąganym np. poprzez wykorzystywanie do tego celu zrelaksowanego, rytmicznego oddechu) zdolności pamięci, kojarzenia i percepcji zwiększają się kilkakrotnie.
Jest tak m.in. dlatego, że następuje wówczas zwiększona i udoskonalona komunikacja pomiędzy obiema półkulami mózgu, z których jedna (lewa) jest bardziej zadaniowa i logiczna, a druga (prawa) jest bardziej artystyczna i związana z wyobraźnią.

Współczesna szkoła uczy nas głównie podejścia logicznego i zadaniowego. Łozanow używał podejścia bardziej zintegrowanego, w którym logika i zadaniowość dopełniała się z wyobraźnią i zabawą.
Oczywiście może istnieć wiele metod i technik, które doprowadzają nasz umysł do takiego pełnego (integrującego logikę i wyobraźnię) stanu.


Metoda Łozanowa

Łozanow zastosował następującą metodę:
- puszczał studentom powolną muzykę barokową w tempie largo (powolne tempo 40-60 uderzeń na minutę; koresponduje ono z rytmem bicia serca, gdy czujemy się spokojnie i bezpiecznie);
- studenci mieli oddychać w rytm tej muzyki w następujący sposób:
przez 4 beaty/uderzenia (tzn. przez około 4 sekundy, bo 1 ćwierćnuta trwała około 1 sekundy) robili wdech,
przez kolejne 4 beaty (4 sekundy) – wykonywali zatrzymanie oddechu,
i przez 4 beaty (sekundy) robili wydech;

- oddech miał być rytmiczny, ale jednocześnie zrelaksowany i naturalny;
- na początku każdej sesji nauki, studenci mieli dodatkowo czytane relaksujące sugestie, które pomagały im nastroić się pozytywnie i twórczo do procesu uczenia się;
- następnie, na każdej fazie zatrzymania oddechu, mieli czytane jedno słówko języka obcego wraz z tłumaczeniem (lub jakąś inną małą dawkę materiału do nauczenia się).


Efektywność metody Łozanowa

Efekt tej metody był taki, że losowo wybrana grupa studentów potrafiła przyswajać bez problemu po kilkaset słówek języka obcego dziennie. Skuteczność zapamiętanego materiału była sprawdzana następnego dnia i okazywało się, że wynosiła ona ponad 80 %.
Studenci wykazujący szczególne uzdolnienia do relaksowania się i przyswajania wiedzy tą metodą byli wybierani do grup specjalnych, w których udało się uzyskać rezultat około 1000 zapamiętanych słówek dziennie.
Oczywiście brzmi to dosyć niewiarygodnie, ale Łozanow szczegółowo dokumentował swoje badania; był zapraszany na liczne konferencje do wielu krajów.


Szczegółowe uwagi do metody sugestopedii (superlearningu) Łozanowa

Łozanow zastosował muzykę barokową z kilku powodów: po pierwsze ładna, spokojna muzyka sprzyja uspokojeniu i harmonizowaniu obu półkul mózgu oraz wprowadza nas w stan równowagi pomiędzy logiką i wyobraźnią.
Po drugie brzmienie tradycyjnych instrumentów barokowych, zdaniem tego badacza, dodatkowo stymuluje mózg i rejony przysadki mózgowej i szyszynki. Łozanow zauważył analogiczne zastosowania muzyki w wielu kulturach, gdzie badał fenomen genialnej pamięci.

Następnie oddech: miał być swobodny i zrelaksowany, a jednocześnie rytmiczny i zintegrowany z tempem puszczanej muzyki. Słówka podawane były w fazie zatrzymanego oddechu, ponieważ w tej fazie umysł jest wolny od nadmiernego starania się i od przypadkowych myśli, jest czysty niczym tafla wody wolna od pomarszczonych fal;
wówczas podawane treści zapamiętują się łatwiej i głębiej, ponieważ uwaga nie jest kierowana na żadne inne rozpraszające obiekty, a także następuje lepsza komunikacja pomiędzy świadomości i podświadomością.

Tak więc zastosowane przez doktora Łozanowa metoda powodowała, że studenci byli podczas procesu uczenia się głęboko zrelaksowani, ale ich umysły pozostawały jednocześnie czujne, przytomne, rześkie i plastyczne.
Metoda ta sprawia, że umysł staje się spokojny, nieporuszony, niezmącony i naturalny, niczym doskonała tafla wody, gładka jak lustro, czy przejrzyste zwierciadło;
umysł taki może bardzo dokładnie i bez zniekształceń odbijać każdy pojawiający się obraz.
Podawane słówka pojawiały się wówczas w umyśle bardzo wyraźnie (pomimo, że studencie nie wkładali w to specjalnego wysiłku) i głęboko zapadały w podświadomość.
 
Metoda, którą zaproponował ten badacz, polegała zatem w dużym stopniu na zwiększeniu poziomu skupienia uwagi;
relaks i zintegrowanie się ze swoim oddechem zarówno potęgują przytomność i świeżość umysłu, jak pomagają informacjom zapadać głębiej w podświadomość.
 
Łozanow zastosował tego typu metodę nie tylko do nauki języka obcego, ale także do nauki innych przedmiotów (w tym przedmiotów ścisłych), a także jako narzędzie efektywnej terapii w pracy z emocjami.
 

Rafał Seremet
 

 

powrót do góry strony
 

programowanie zdrowia