Ścieżki rozwoju wewnętrznego/duchowego klasyfikowane jako matriarchalne nie odrzucają w człowieku jego potencjału ziemskiego. 

To, co ofiarowuje ludziom życie na ziemi (czyli najogólniej mówiąc jego wymiar cielesny i emocjonalny) nie traktuje się tutaj jako przeszkodę, ale raczej jako dar.
Ziemi jest niczym matka, a niebo niczym ojciec.

Ciało człowieka, jego seksualność i emocjonalność nie są w takim ujęciu rzeczami, które należy stłumić, czy się ich wyrzec, ale raczej energiami, którymi należy nauczyć się świadomie posługiwać.

Dlatego też bardzo ważnym narzędziem w tych ścieżkach duchowych staje się oddech.

O ile w ścieżkach patriarchalnych zauważa się raczej dążenie do zapanowania siłą woli nad wymiarem ziemskim człowieka, to ścieżki matriarchalne stosują w tym miejscu raczej zasadę współpracy - praktykujący współpracuje ze swoim ziemskim wymiarem, z energią witalną, energią seksualną i emocjonalną, współpracuje z odczuwaniem energii ziemi i innych ludzi itd.

Nasuwa się zatem takie skojarzenie, iż ścieżki matriarchalne są jakby wyższym stopniem ścieżek rozwoju duchowego. Jednak ścieżki patriarchalne również posiadają dużą wartość, ponieważ wiele początkujących osób potrzebuje takiego podejścia, aby bardziej intensywnie doświadczyć wymiaru duchowego.

Chodzi też o to, aby nie praktykować ścieżek matriarchalnym z pominięciem wymiaru duchowego - abyśmy otwierając się na ciało, potencjał emocjonalny i seksualny, energię witalna ziemi itd., jednocześnie potrafili się wyciszyć i odebrać przestrzeń i duchową energie wymiarów duchowych.

Dlatego, najbardziej słusznym wydaje się ujęcie, iż po prostu każda z tych ścieżek (matriarchalna - współpracująca z wymiarem ziemskim i patriarchalna - skoncentrowana zasadniczo tylko na duchowym aspekcie rzeczywistości) ma jakąś wartość.
Tak np. ścieżka patriarchalna może jednak używać elementów matriarchalnych w obszarze zdrowia, a matriarchalne - elementów patriarchalnych w ćwiczeniach rozwijających wstępne doświadczenia medytacyjne.

Do ścieżek bardziej matriarchalnych zaliczyć by można różne szkoły tantryczne - zarówno tybetańskie (o orientacji buddyjskiej), jak i hinduskie (np. sziwaizm kaszmirski).
Ponadto dawne szkoły indyjskie mocno zajmujące się hatha jogą, jak i współczesne systemy rozwoju intensywnie wykorzystujące ćwiczenia hatha jogi jako narzędzia rozwoju.

Również szereg szkól chińskich - np. taoistycznych - ma szereg cech typowych dla ujęcia matriarchalnego.

Wydaje się, iż bliżej szczytu, kiedy dany praktykujący dochodzi do harmonii z wymiarem duchowym, kiedy raczej wchodzi z nim w rezonans, niż nadużywa swojej siły woli, to osiąga etap, który nie jest ani patriarchalny, ani matriarchalny. 

powrót do góry strony